Η Φιλαναγνωσία στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Δώρα Μέντη-Γιώργος Θώδης

«Η Φιλαναγνωσία στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση»

 Όταν στις 29 Νοεμβρίου 2013 ο Όμιλος «Φιλαναγνωσία & Σχολική Βιβλιοθήκη» της Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης προκήρυξε τον πανελλήνιο μαθητικό διαγωνισμό «Η μυστική παπαρούνα» γνώριζε καλά ότι αναλαμβάνει ένα αρκετά δύσκολο εγχείρημα: πόσοι και ποιοι έφηβοι σήμερα παθιάζονται για να διαβάσουν αυτό που λέμε εξωσχολικό βιβλίο; Είχε προηγηθεί, φυσικά, μια σχετική διερεύνηση ανάμεσα στους μαθητές του Ομίλου, η ύπαρξη του οποίου αποτελεί  μια συντονισμένη προσπάθεια ενθάρρυνσης της μαθητικής φιλαναγνωσίας μέσα από τη δημιουργία ενός φιλόξενου και ανοιχτού χώρου διερευνητικής μάθησης, ακαδημαϊκής γνώσης, επικοινωνίας και πολιτισμού, όπως ονειρευόμαστε να είναι μια Σχολική Βιβλιοθήκη. Για το σκοπό αυτό ενεργοποιηθήκαμε πολλαπλά στη διάρκεια της φετινής σχολικής χρονιάς, και ο απολογισμός μας δείχνει ότι πετύχαμε αρκετούς στόχους:

Η Σχολική Βιβλιοθήκη μένει για αρκετές ώρες ερασιτεχνικά ανοικτή, διαθέτει ικανούς και δραστήριους αναγνώστες, έχει δανείσει πάνω από 150 βιβλία από την αρχή της σχολικής χρονιάς και έχει δεχτεί τα διπλάσια ως δωρεές από την εκπαιδευτική και την ευρύτερη φιλική μας κοινότητα.

Στο χώρο της, είχαμε φέτος τη χαρά να υποδεχτούμε τον συγγραφέα Βασίλη Παπαθεοδώρου, και σημαντικούς ποιητές, όπως τον Στρατή Πασχάλη και τον Δημήτρη Καλοκύρη.

Φιλοξενήσαμε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ιστορία της γραφής» που ετοίμασε για μας ο συνεργάτης του Ιδρύματος Ευγενίδου, κ. Δημήτρης Κουρουβακάλης, ενημερωθήκαμε για την κυκλοφορία βιβλιοφιλικών περιοδικών όπως το «Διαβάζω» και το ηλεκτρονικό «Αναγνώστης» από το βασικό συντελεστή τους κ. Γιάννη Μπασκόζο, αλλά και για τις νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία της δημιουργικής γραφής από την εξειδικευμένη στο χώρο κ. Τερέζα Γιακουμάτου.

Σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε τις δύο πρώτες ψηφιακές εκδόσεις μας: «Ο έρωτας… το αρχιπέλαγος», μια ποιητική ανθολογία που δημιουργήθηκε εκ των ενόντων, η οποία κυκλοφόρησε στις 14 Φεβρουαρίου σαν δώρο στα παιδιά και τους ερωτευμένους, και το αναλυτικό Χρονολόγιο  «Οδυσσέας Ελύτης. Αθήνα & Μυτιλήνη», στα πλαίσια της διασχολικής μας δράσης «Οδυσσέας Ελύτης. Τόποι και τοπία της ποίησής του».

Ως εκπαιδευτικοί, στοχεύουμε πρωτίστως στην ψυχαγωγία και την απόλαυση από την ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων, ενδιαφερόμαστε όμως εξίσου και για τα ευεργετικά αποτελέσματα που πιστεύουμε ότι έχει για τους μαθητές η σύνδεση της λογοτεχνίας με ευρύτερα γνωστικά αντικείμενα. Σε αυτήν την κατεύθυνση οργανώσαμε τους πολλούς  παράλληλους τομείς της δράσης μας: τη γνωριμία των μαθητών με τη βιβλιοθήκη, τα βιβλία και τους συγγραφείς, την παραγωγή λόγου και τη δημιουργική γραφή, τη  διασχολική συνεργασία με έμφαση στην προσέγγιση του ποιητικού λόγου, τη δημιουργία του ηλεκτρονικού μας περιοδικού «ευαναγνώσεις».

Στο πλαίσιο αυτής της βιβλιοφιλικής δράσης  που καλλιεργούμε για τρίτη συνεχή χρονιά από την παιδική ηλικία των μαθητών της Α Γυμνασίου ως τη νεανική των μαθητών της Α Λυκείου, γεννήθηκε η ιδέα του πανελλήνιου διαγωνισμού «Η μυστική παπαρούνα» που διήρκεσε 5 μήνες: από τις 29 Νοεμβρίου 2013 ως τις 28 Απριλίου 2014. Κρίνοντας από τις προτιμήσεις των βιβλίων που προτείναμε αρχικά στα 29 μέλη μας, ο διαγωνισμός περιέλαβε τέσσερις βασικές κατηγορίες αφηγηματικού λόγου: Μυθιστόρημα, μαθηματική λογοτεχνία, Αστροφυσική, Δοκίμιο. Αρκετά σύνθετος και φιλόδοξος ο σχεδιασμός, όπως άλλωστε και το προσωπικό μας στοίχημα για την αγάπη της λογοτεχνίας. Με πρωταρχικό ζητούμενο τη συμμετοχή των μαθητών στο απολαυστικό ταξίδι της ανάγνωσης, οραματιστήκαμε την επικοινωνία με έναν αχαρτογράφητο ακόμη αλλά υπαρκτό και εξαιρετικά σημαντικό χώρο της εκπαίδευσης που έδινε και δίνει πάντα το παρόν, τροφοδοτώντας με ιδέες, πίστη, ελπίδα και αγάπη τις νεανικές συνειδήσεις, στηρίζοντας με την ψυχή του το σήμερα και εμψυχώνοντας όσο μπορεί το αύριο αυτού του τόπου. Δεν διαψευστήκαμε! Παλιοί και νέοι φίλοι είναι εδώ, περιμένοντας να αποκαλύψουμε τα μυστικά κι όχι για να μαδήσουμε τα φύλλα της βιβλιο-παπαρούνας μας. Για τον σκοπό αυτό συστάθηκαν οι κριτικές επιτροπές από καθηγητές του σχολείου μας και σήμερα, 10 Μαϊου 2014, οργανώθηκε η «Ημερίδα Φιλαγνωσίας» στην Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης.  Ως Πρόεδρος  επιλέχθηκε ο γνωστός για τη μεγάλη  συγγραφική και βιβλιοφιλική δράση του Βασίλης Βασιλικός, ο οποίος παραβρέθηκε στη βράβευση και απένειμε τις τιμητικές διακρίσεις. Ξεκινώντας από τις μικρότερες κατηγορίες της Αστροφυσικής, κριτές ήταν ο μαθηματικός Θανάσης Βλάχος και ο φυσικός Στρατής Βογιάννης. Την κριτική επιτροπή του Δοκιμίου αποτέλεσαν ο θεολόγος Γιώργος Καπετανάκης και ο φιλόλογος Νίκος Λινάρδος. Για τη μαθηματική λογοτεχνία γνωμοδότησαν οι μαθηματικοί Νίκος Μαυρογιάννης και Θανάσης Βλάχος. Και η πολλή δουλειά των 126 βιβλίων, έπεσε, όπως ήταν και αναμενόμενο, στο μυθιστόρημα το οποίο και συγκέντρωσε το ενδιαφέρον 300 αναγνωστών, συμπεριλαμβανομένων των τμημάτων. Ο Γιώργος Θώδης ανέλαβε τη συγκομιδή των Γυμνασίων και του Λυκείου της Ευαγγελικής και η Δώρα Μέντη την παραγωγή των Λυκείων και του Γυμνασίου της Ευαγγελικής, που ήταν από μόνο του ένα αναγνωστικό εργοτάξιο με 103 συμμετοχές και 74 παίχτες.

 Ο Πρώτος Μαθητικός Διαγωνισμός Φιλαναγνωσίας «Μυστική παπαρούνα» είχε μια αρκετά σημαντική συγκομιδή για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, η οποία ικανοποίησε ιδιαίτερα για το πολυσυλλεκτικό της αποτέλεσμα. Σύμφωνα με τους όρους του Διαγωνισμού, οι μαθητές βραβεύτηκαν ανά κατηγορία (μυθιστόρημα, δοκίμιο, μαθηματική λογοτεχνία, αστροφυσική) και βαθμίδα της εκπαίδευσης (Γυμνάσιο-Λύκειο). Συγχρόνως όμως είχαν τεθεί κι άλλοι  δύο επίζηλοι στόχοι: να αναδειχθεί ένα τμήμα ή μια ομάδα αναγνωστών σε πρωταθλητές φιλαναγνωσίας μιας συγκεκριμένης θεματικής κατηγορίας βιβλίων και βαθμίδας της εκπαίδευσης, και να αναδειχθεί ένα σχολείο (Γυμνάσιο-Λύκειο) σε πρωταθλητή φιλαναγνωσίας με βάση τον συνυπολογισμό των ποσοτικών και των ποιοτικών του επιδόσεων.

Ας παρουσιάσουμε όμως τα σχολεία που πήραν μέρος στη «Μυστική παπαρούνα», με τη σειρά που εμφανίστηκαν οι αναγνώστες τους. Παράλληλα, αναφέρουμε, όπου υπάρχουν, τους εκπαιδευτικούς που εμψύχωσαν τις αναγνώσεις τους.

Τα 10 Γυμνάσια, συμπεριλαμβανομένης και της Ευαγγελικής Σχολής:

2^ο Γυμνάσιο Παλαιού Φαλήρου, με μια αλλά ακατάβλητη αναγνώστρια

6^ο Γυμνάσιο Λάρισας, με μια μεμονωμένη συμμετοχή

7^ο Γυμνάσιο Ιωαννίνων (με τη δυναμική 18μελή ομάδα της κ. Σταματίας Σταμάτη)

1^ο Γυμνάσιο Κω (με την αξιόλογη λέσχη ανάγνωσης της κ. Γιώτας Κεφαλά)

1^ο Πρότυπο-Πειραματικό Γυμνάσιο Αθηνών (3 μαθητές, με την ενθάρρυνση της κ. Εύης Μαστιχιάδου)

Καλλιτεχνικό Γυμνάσιο Ηρακλείου Κρήτης (με 2 συμπαθείς αναγνώστριες)

5^ο Γυμνάσιο Μυτιλήνης (4 μαθητές, με την παρότρυνση της υποδιευθύντριας του σχολείου κ. Ειρήνης Αμπουλού)

Γυμνάσιο Μούδρου-Λήμνος (μια εκκολαπτόμενη λέσχη ανάγνωσης)

Γυμνάσιο Καρλοβασίων (θετικοί, κυρίως, αναγνώστες γύρω από τον πυρήνα 4 εκπαιδευτικών)

 Και τα 7 Λύκεια, συμπεριλαμβανομένης και της Ευαγγελικής Σχολής:

Πρότυπο-Πειραματικό Λύκειο Ρεθύμνου (4 μαθήτριες, υπό την καθοδήγηση της κ. Καλλιόπης Κωτσάκη)

Πρότυπο-Πειραματικό Λύκειο Αναβρύτων (8 μαθητές, με εμψυχώτρια την κ. Χριστίνα Σιδερή)

Πρότυπο-Πειραματικό Λύκειο Ηρακλείου (η πιο πληθωρική έκφραση ενδιαφέροντος από τμήματα, ομάδες, αναγνώστες από την Α ως και την Γ Λυκείου, που εμψύχωσαν οι φιλόλογοι Βαρβάρα Ρούσσου και  Ειρήνη Κασσωτάκη)

ΓΕΛ Βασιλικών Θεσσαλονίκης (4 αφοσιωμένες αναγνώστριες, με την καθοδήγηση της κ. Δήμητρας Μπεχλιβάνη-Σαββοπούλου)

1^ο ΓΕΛ Αχαρνών (μια σειρά από αναγνώστες αγγλικών μυθιστορημάτων από το πρωτότυπο, στο πλαίσιο του μαθήματος της υποδιευθύντριας του σχολείου κ. Έφης Αργυρίου)

Πρότυπο-Πειραματικό Λύκειο  Θεσσαλονίκης (2 μαθήτριες και ομάδα δημιουργικής γραφής, με σύνδεσμο τον κ. Δημήτρη Σαλονικίδη)

Παράλληλα, εξίσου μεγάλο ενδιαφέρον με τις συμμετοχές και τις βραβεύσεις των μαθητών παρουσιάζει ο μακρύς κατάλογος των 146 αναγνωσμένων βιβλίων, τα μισά από τα οποία χαρακτηρίζονται από υψηλή ποιότητα, προέρχονται από σημαντικούς συγγραφείς ή ανήκουν στο χώρο της κλασικής λογοτεχνίας.

Μυθιστόρημα

 Το «Βραβείο Σχολείου» απονεμήθηκε στο Πρότυπο-Πειραματικό Λύκειο Ηρακλείου, χάρη στη συλλογική κινητοποίηση του μαθητικού δυναμικού που πέτυχαν οι φιλόλογοι Βαρβάρα Ρούσσου και Ειρήνη Κασσωτάκη. Οι μαθητές επέλεξαν ποιοτικά λογοτεχνικά βιβλία, γνώρισαν συγγραφείς, διακρίθηκαν για τις συστηματικές αναγνώσεις και τις ποικίλες δράσεις τους επί των αναγνώσεων. Συνδέθηκαν ενεργά με την τοπική κοινωνία και τους λογοτέχνες της, ανέπτυξαν συνεργατική ηθική και ενέπνευσαν το ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία σε παιδιά με ειδικές ικανότητες, όπως η μαθήτρια που με τη βοήθεια της καθηγήτριας ειδικής αγωγής, διάβασε σε σύστημα Μπράιγ το μυθιστόρημα του Βασίλη Παπαθεοδώρου, 9 καίσαρες. Συμπληρωματικά οι επιδόσεις των μαθητών δεν περιορίστηκαν στην πεζογραφία, αλλά ανοίχτηκαν στη δημιουργική γραφή και  στη γνωριμία με ποιητές.

Αρκετά τμήματα, διάβασαν συλλογικά ένα μυθιστόρημα:

Σοφία Νικολαϊδου, Χορεύουν οι ελέφαντες

Μάνος Κοντολέων, Γεύση πικραμύγδαλου

Βασίλης Παπαθεοδώρου, 9 καίσαρες

Τζωρτζ Όργουελ, Η φάρμα των ζώων

Παράλληλα ανέπτυξαν τετραμελείς αναγνωστικές ομάδες, οι οποίες διάβασαν τα μυθιστορήματα της Σώτης Τριανταφύλλου,Πιτσιμπούργκο και Η συγχώρεση, αλλά και το πρόσφατο βιβλίο του  Πολυχρόνη Κουτσάκη, Όταν ήταν ευτυχισμένος, με αντικείμενο τη ζωή και τη δράση του Ελευθέριου Βενιζέλου καθώς και το πρόσφατο αυτοβιογραφικό βιβλίο της Άλκης Ζέη, Με μολύβι φάμπερ νούμερο 2, την οποία γνώρισαν από κοντά και της πήραν συνέντευξη.

Στο ευρύτερο πλαίσιο του μαθήματος της λογοτεχνίας διάβασαν όχι μόνο τα κοινόχρηστα στο Λύκειο μυθιστορήματα Η τιμή και το χρήματου Κωνσταντίνου Θεοτόκη και Φόνισσα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, αλλά και τον ιδιόρρυθμο ήρωα Πατούχα από το ομώνυμο βιβλίο του Ιωνάνη Κονδυλάκη. Κι ακόμα τη Στέλλα Βιολάντη του Γρηγόριου Ξενόπουλου και Στου Χατζηφράγκου του Κοσμά Πολίτη.

Το Βραβείο Αναγνωστικής Ομάδας απονεμήθηκε στο ΓΕΛ Βασιλικών Θεσσαλονίκης, χάρη στις τέσσερις εκπληκτικές αναγνώστριες: Δέσποινα Πετσή, Παγώνα Παπαδοπούλου, Χριστίνα Σύρου, Μαρία Χατζηιωάννου, οι οποίες παθιάστηκαν απόλυτα με τον συγγραφέα της «Μυστικής παπαρούνας». Στα Βασιλικά έχει την τιμητική του ο μυτιληνιός συγγραφέας Στρατής Μυριβήλης, καθώς τα κορίτσια διάβασαν εξαντλητικά τη  νουβέλα «Βασίλης ο Αρβανίτης», και την ογκώδη μυθιστορηματική τριλογία Ζωή εν τάφω, Παναγιά η γοργόνα, Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια, πραγματοποιώντας 30 φιλότεχνες, γνωστικές και ευρηματικές δράσεις επί αυτών. Συνέχισαν το ίδιο ακατάβλητες με τα μυθιστορήματα του Παπαδιαμάντη Φόνισσα και Μετανάστι, τη μεγάλη και τη νέα εβδομάδα! Με το ίδιο σθένος διάβασαν το Νούμερο 31328 του Ηλία Βενέζη και εντυπωσίασαν με το απόσταγμα της τελευταίας συμμετοχής τους, συγκρίνοντας με την κινηματογραφική μεταφορά «1922» από τον Νίκο Κούνδουρο.

Το Δεύτερο Βραβείο Αναγνωστικής Ομάδας δόθηκε στο Πρότυπο-Πειραματικό ΓΕΛ Ρεθύμνου. Πρόκειται και εδώ για μια τετραμελή ομάδα κοριτσιών. Επέλεξαν τρία μυθιστορήματα του Μάνου Κοντολέων (Μια ιστορία του Φιοντόρ, Ανίσχυρος άγγελος, Δεν με λένε ρεγγίνα… Άλεχ με λένε) και έκαναν 20 ποικίλες δράσεις επί αυτών. Ευφάνταστες, συστηματικές και ταλαντούχες, δοκίμασαν τα πάντα, δίνοντας έμφαση στην εφηβική προσέγγιση και τη δραματοποίηση.

Το βραβείο Αναγνώστη κέρδισε επαξίως η χαλκέντερη μαθήτρια της Ευαγγελικής Σχολής, Ελένη Κακούρη, η οποία συνεχίζει να διαβάζει με πάθος ακόμα και στην απαιτητική Β Λυκείου,  κλασικά μυθιστορήματα όπως Ο ηλίθιος του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, Άνθρωποι και ποντίκιατου Τζων Στάινμπεκ, Ο υπέροχος Γκάσμπυ του Φ.Σ. Φιτζέραλντ.

Έντονος συναγωνισμός στο βραβείο σχολείου παρατηρήθηκε ανάμεσα στα Γυμνάσια, ξεχώρισε όμως το 7ο Γυμνάσιο Ιωαννίνων, με τον συντονισμό της φιλολόγου  Σταματίας Σταμάτη. Από τη στιγμή που ανακάλυψε τον Διαγωνισμό, κατόρθωσε να συσπειρώσει γύρω της 18 βιβλιόφιλους μαθητές, οι οποίοι συμμετείχαν από την έναρξη ως το τέλος του. Οι μαθητές φοιτούν στην Α και Β Γυμνασίου, επέλεξαν κυρίως εφηβικά βιβλία, άρα μπορούμε να προσδοκούμε την καλή τους εξέλιξη σε πιο προχωρημένο αναγνωστικό επίπεδο από την επόμενη κιόλας σχολική χρονιά. Παράλληλα με τις αναγνώσεις έστειλαν ζωγραφιές, παρουσιάσεις με διαφάνειες,  μια συνέντευξη από τον συγγραφέα Βασίλη Παπαθεοδώρου. Ανάμεσα στα 42 μυθιστορήματα που διάβασαν  κυριάρχησαν τα ξενόγλωσσα, υπήρχε όμως και η Πηνελόπη Δέλτα, η Άλκη Ζέη, η Λότη Πέτροβιτς. Ξεχώρισε η μαθήτρια Χριστίνα Τσέλλα, στην οποία απονεμήθηκε το 3^ο βραβείο αναγνώστη.

Το βραβείο αναγνωστικής λέσχης κέρδισαν οι δέκα δραστήριες μαθήτριες του 1^ου Ιπποκράτειου Γυμνασίου Κω, άψογα συντονισμένες χάρη στη δυναμική φιλόλογο Γιώτα Κεφαλά. Ανάμεσα στις δράσεις τους συγκαταλέγονται εκτός από τις αναγνώσεις και παρουσιάσεις βιβλίων,  εικονογραφήσεις, οπτικοακουστική απεικόνιση και δύο συνεντεύξεις από τους αξιόλογους νέους συγγραφείς, τον κρητικό Πολυχρόνη Κουτσάκη και τον αθηναίο Βασίλη Παπαθεοδώρου.

Το βραβείο Τμήματος κατακτήθηκε επαξίως από το Γ3 του Γυμνασίου της Ευαγγελικής Σχολής. Τμήμα που επικράτησε και στον ενδοσχολικό διαγωνισμό ανάμεσα στα τρία τμήματα της Γ Γυμνασίου, καθώς 27 από τους 30 μαθητές του τμήματος συμμετείχαν με πάθος στο διαγωνισμό. Ανάμεσά τους υπήρξαν αρκετοί προσεκτικοί και συστηματικοί αναγνώστες, δύο ή και περισσοτέρων βιβλίων. Τόσο οι επιλογές όσο και οι ποιοτικές αναγνώσεις δύο κοριτσιών, της Βασιλικής Σιάφου και της Μαρίας Σεργάκη, ξεχώρισαν αισθητά. Η Βασιλική ξεκίνησε από το μικρασιατικό Το νούμερο 31328 του Ηλία Βενέζη, πέρασε στα  κλασικά Περηφάνια και προκατάληψη της Τζέην Ώστεν και τους Αθλίους του Βίκτορος Ουγκώ, για να συνεχίσει με το Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά του Νίκου Καζαντζάκη, καταλήγοντας στηΜαντάμ Μποβαρύ του Γουστάβ Φλωμπέρ. Διάβασε τέλος και το έκτο της βιβλίο, με θέμα την ενδοσχολική βία, το πρόσφατο μυθιστόρημα Τζέιμς Πρέλερ, Θεατής… ή το επόμενο θύμα; Αθόρυβα στην αρχή ολοένα και πιο δυναμικά όμως στο τέλος, η Μαρία διατηρούσε σε υψηλό επίπεδο τις αναγνώσεις της. Ξεκίνησε με τους 9 καίσαρες του Βασίλη Παπαθεοδώρου, συνέχισε με τη Τζέην Έυρ της Σαρλότ Μπροντέ και τη Μόμο του  Μάιλκ Έντε, και ολοκλήρωσε με τα δύο πρόσφατα μυθιστορήματα της Άλκης Ζέη, Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της και Ο ψεύτης παππούς.

Υπήρξαν όμως και οι άξιοι συναγωνιστές, το τμήμα Γ1 που διάβασε 30 βιβλία σε σύνολο 22 αναγνωστών και το τμήμα Γ2 που διάβασε 27 βιβλία σε σύνολο 20 αναγνωστών! Υποχρεωτικό ήταν να διαβάσουν όλοι ένα βιβλίο τα  Χριστούγεννα, μα στην Ελλάδα, όπως όλοι ξέρουμε, δεν λείπουν οι (αυτο) εξαιρέσεις. Κάτι αντίστοιχο, επιχειρήθηκε, το επόμενο χρονικό διάστημα, με το τμήμα Β2 του Λυκείου. Οι μαθητές ανταποκρίθηκαν, επιλέγοντας αρκετά ποιοτικά αλλά και ευπώλητα ξενόγλωσσα βιβλία της αρεσκείας τους. Έτσι αισίως η φιλαναγνωσία κινήθηκε φέτος σε ικανοποιητικά μεγέθη στο σχολείο μας. Ελπίζουμε ότι η καλλιέργειά της θα ευοδωθεί, θα γίνει ανταποδοτική και γόνιμη καθώς μεγαλώνουν και ωριμάζουν οι μαθητές μας.

Η πρώτη μαθήτρια που ανακάλυψε τη «Μυστική Παπαρούνα» ήταν η Αγγελική Βλαχοπούλου, από το γειτονικό 2^ο Γυμνάσιο Παλαιού Φαλήρου. Η Αγγελική διάβασε 11 μυθιστορήματα κυρίως της ελληνικής εφηβικής λογοτεχνίας και ξάφνιασε ευχάριστα με τη συνέπεια, την αποφασιστικότητα και το ήρεμο αναγνωστικό σθένος της. Κερδίζει επάξια το Πρώτο Βραβείο Ανάγνωσης ενώ το Δεύτερο αναλογεί στον μαθητή της Ευαγγελικής Γιώργο Κατραούρα, ο οποίος είναι ήδη ένας ικανός συνομιλητής γύρω από το αντικείμενο, καθώς στη μαθητική του ζωή ζει και τρέφεται σχεδόν αποκλειστικά με τη λογοτεχνία.

Δοκίμιο

Η θεματική κατηγορία του Δοκιμίου άργησε σχετικά να εμφανιστεί στο προσκήνιο, δείχνοντας την απροθυμία ή και τη δυσκολία που έχουν οι σύγχρονοι έφηβοι να καταπιαστούν με αυτό το κειμενικό είδος που, κατά κοινή ομολογία, προάγει το στοχασμό και το λόγο. Οι πρώτες συμμετοχές ήρθαν από το 5^ο Γυμνάσιο της Λέσβου, με δύο αναγνώσεις δοκιμίων του Λεό Μπουσκάλια. Μετά πήραν σειρά οι μαθητές του Γ1 της Ευαγγελικής οι οποίοι άρχισαν να βλέπουν το θέμα χρησιμοθηρικά εν όψει εξετάσεων. 5 αναγνώστες διάβασαν λοιπόν 6 βιβλία γύρω από την επίδραση της τηλεόρασης και του δικτύου. Μια αναγνώστρια ενδιαφέρθηκε για την ψυχολογία της εφηβείας, διαβάζοντας πολύ προσεκτικά το γνωστό δοκίμιο της Φρανσουά και Κατρίν Ντολτό. Στον βιβλιοφάγο Γιώργο Κατραούρα οφείλεται η προσθήκη του αφοριστικού Εναντίον του Ντίνου Χριστιανόπουλου. Το βραβείο κέρδισε η μαθήτρια της Ευαγγελικής Δάφνη Γεραλή, η οποία ειδικεύτηκε στη μελέτη του ανθρώπινου πόνου με έμφαση στο μεγαλείο της υπέρβασης των φυσικών αδυναμιών, διαβάζοντας την αυτοβιογραφία της Έλεν Κέλερ και το πρόσφατο Η αδελφή μου του Σταύρου Ζουμπουλάκη. Στο Λύκειο είχαμε μόνο δύο αναγνώσεις από μαθήτριες του Πρότυπου-Πειραματικού Λυκείου Αναβρύτων. Η πρώτη μελέτησε το Γράμμα στον πατέρα του Φραντζ Κάφκα και η δεύτερη το γνωστό Γλάρο Ιωνάθαν. Η δεύτερη, η Μαρίζα Ξένου, κερδίζει επαξίως το βραβείο, όχι μόνο για αυτήν την ποιοτική της ανάγνωση αλλά και για τις δύο ακόμη συμμετοχές της στην κατηγορία «Μυθιστόρημα».

Μαθηματική Λογοτεχνία

Στην αρκετά αναπτυγμένη αυτή θεματική κατηγορία η φιλαναγνωσία είχε υψηλό επίπεδο, αποκλειστικά όμως για τους μαθητές του Γυμνασίου της Ευαγγελικής. Η μάχη δόθηκε ουσιαστικά γύρω από δύο συμμετοχές: την απλή απάντηση στις ερωτήσεις γύρω από το βιβλίο του Απόστολου Δοξιάδη, Ο θείος Πέτρος και η δοξασία του Γκόλντμπαχ που είχαν στείλει και οι δύο παίχτες μας και μια θελκτική παρουσίαση (power point) γύρω από τα Πυθαγόρεια εγκλήματα του Τεύκρου Μιχαηλίδη. Νικητής αναδείχθηκε ο Δημήτρης Μουστάκης και δεύτερος ο Μαρίνος Κονταράς. Συνολικά διαβάστηκαν τρία βιβλία του Τεύκρου Μιχαηλίδη, το Αχμές, ο γιος του φεγγαριού και το πρόσφατο Ο μέτοικος και η συμμετρία, από  τέσσερις μαθητές μας. Στο Λύκειο υπήρξε μόνον ένας αναγνώστης, ο οποίος, συμπτωματικά, διάβασε κι αυτός τα δύο προαναφερθέντα μυθιστορήματα του Δοξιάδη και του Μιχαηλίδη. Τα πράγματα ήταν όμως εύκολα για τον Ιάσονα Μηλιώνη από το Πρότυπο-Πειραματικό Λύκειο Αναβρύτων, έναν συμπαθή αναγνώστη με επιδόσεις και στο μυθιστόρημα.

 Αστροφυσική

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρακολουθήσαμε, τέλος, τη νέα αυτή θεματική κατηγορία, η οποία εκπροσωπήθηκε στο διαγωνισμό μας με 4 βιβλία: Κριστόφ Γκαλφάρ, Ο πρίγκιπας των νεφών, μυθιστόρημα που επιλέχθηκε από αρκετούς αναγνώστες, ενώ παράλληλα είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε διάλεξη του συγγραφέα του ο οποίος πρόσφατα επισκέφθηκε την Αθήνα. Το μυστικό κλειδί του Τζωρτζ για το σύμπαν, της Λούσι και του Στήβεν Χόκιγκ, συνάρπασε έναν ακόμη αναγνώστη μας, αλλά το βραβείο το κέρδισε επάξια ο μαθητής της Α΄ τάξης Νικόλας Χατζηνικήτας, από το Γυμνάσιο Καρλοβασίων Σάμου, ο οποίος διάβασε το βιβλίο του Μάικλ Ράισμαν, Ο φύλακας της βαρύτητας, ένα μυθιστόρημα που για πολλούς λόγους φέρνει τη φυσική κοντά στην καθημερινή μαθητική ζωή. Στο Λύκειο, τέλος, δεν υπήρξε συναγωνισμός. Η μαθήτριά της Ευαγγελικής Σχολής Κατερίνα Σταθουλοπούλου διάβασε το δημοφιλές αφήγημα Η κόμη της Βερενίκης του Γιώργου Γραμματικάκη. Στην αρχή του διαγωνισμού υπήρξε ένας ακόμη υποψήφιος αναγνώστης από το Καλλιτεχνικό Λύκειο Ηρακλείου για το πρόσφατο βιβλίο του Ένας αστρολάβος του ουρανού και της ζωής, όμως η αρχική πρόθεση δεν υλοποιήθηκε. Συμβαίνουν αυτά στο σύμπαν, στη φύση και στη ζωή!

Μετά το πέρας του διαγωνισμού και των βραβεύσεων, έφτασε η ώρα και για το βραβείο που αποφασίσαμε να προσθέσουμε, παρατηρώντας την ποιότητα και την ποσότητα κάποιων συμμετοχών. Πρόκειται για το βραβείο του «Πανεπιστήμονα», ενός αναγνώστη δηλαδή με εγνωσμένο κύρος και σημαντική συμμετοχή και στις τρεις θεματικές κατηγορίες μας. Πανεπιστήμων κοινής αποδοχής είναι ο μαθητής της Α΄ τάξης του Γυμνασίου της Ευαγγελικής Σχολής Δημήτρης Παϊζης Ραντοϊκοβιτς. Ξεκίνησε από το παιδικό βιβλίο (Ελένη Δικαίου), το μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας (Ιούλιος Βερν), τη μαθηματική λογοτεχνία (Τεύκρος Μιχαηλίδης) και κατέληξε, πολλά υποσχόμενος, στην αστροφυσική (Στήβεν Χόκιγκ).

Εδώ τελειώνει ο διαγωνισμός «Μυστική Παπαρούνα». Νεώτερα θα αποκαλυφθούν μετά από ειδικότερη μελέτη των ποιοτικών χαρακτηριστικών και των αποτελεσμάτων του. Χάρη σε αυτόν φαίνεται ότι έγινε μια καλή αρχή στο χώρο της φιλαναγνωσίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ευελπιστούμε στην καλή της συνέχεια, με «λογισμό και μ’ όνειρο» από την αρχή της νέας σχολικής χρονιάς!